Bạn đang chuẩn bị cho kỳ thi IELTS và cảm thấy phần Speaking là “nỗi ám ảnh” lớn nhất? Đừng lo! Với một vài bí quyết nhỏ nhưng cực kỳ hiệu quả, bạn hoàn toàn có thể làm chủ tâm lý, ghi điểm với giám khảo và đạt band điểm mơ ước. Hãy cùng ielts.mobiedu.vn khám phá ngay nhé!

1. Giữ bình tĩnh và tinh thần thoải mái

Một trong những trở ngại lớn nhất của thí sinh chính là lo lắng. Càng căng thẳng, bạn sẽ càng khó nghĩ ra từ để nói, càng dễ bị mất mạch ý và dễ lặp lại hoặc nói sai ngữ pháp. Nhưng hãy nhớ: giám khảo không chấm điểm độ “hoàn hảo”, họ chấm khả năng giao tiếp của bạn bằng tiếng Anh. Vì vậy, hãy hít thở sâu, mỉm cười, và tự nhủ rằng: “Tôi đã chuẩn bị tốt, tôi làm được!”

Rất nhiều bạn nghĩ rằng giám khảo là người “soi” từng lỗi sai, nhưng thực tế thì ngược lại. Họ được đào tạo để giúp bạn thể hiện tốt nhất khả năng của mình, và cấu trúc bài thi cũng được thiết kế để bạn “làm nóng” dần. Phần đầu chỉ là những câu hỏi quen thuộc như “Bạn sống ở đâu?”, “Gia đình bạn thế nào?”, mục đích là để bạn có thời gian làm quen và cảm thấy dễ chịu hơn khi bắt đầu.

Mặc dù giám khảo có thể trông hơi nghiêm túc hoặc ít biểu cảm, nhưng đừng lo lắng – đó chỉ là vì họ đang phải tập trung cao độ để điều phối bài thi, vừa đặt câu hỏi, vừa ghi chú, vừa chấm điểm. Họ làm việc vất vả, nên bạn chỉ cần làm phần của mình: trả lời câu hỏi một cách chân thật và tự nhiên nhất có thể.

Ở phần 3 – phần cuối cùng của bài thi – bạn sẽ được thảo luận về các chủ đề mang tính xã hội hoặc trừu tượng hơn như giáo dục, môi trường, công nghệ… Đây là cơ hội để bạn thể hiện khả năng lập luận và diễn đạt ý kiến. Hãy xem đây như một cuộc trò chuyện sâu sắc với một người bạn nước ngoài: bạn có quyền chia sẻ, phản biện và thể hiện cá tính riêng.

Bạn không cần phải “đao to búa lớn”, chỉ cần nói rõ ràng, mạch lạc, sử dụng vốn từ phù hợp và cố gắng duy trì tương tác. Một nụ cười nhỏ, một thái độ tích cực sẽ giúp bạn ghi thêm điểm “thiện cảm” mà không cần nói quá phức tạp.

2. Trả lời đúng trọng tâm

Khi bước vào phần thi IELTS Speaking, điều quan trọng là bạn cần trả lời trực tiếp câu hỏi thay vì nói lan man hoặc cố kéo dài câu trả lời một cách không cần thiết. Ngay cả với những câu hỏi tưởng như đơn giản như “Nơi bạn sống?”, “Bạn đang làm công việc gì?” hay “Trường học của bạn thế nào?”, hãy tập trung vào những thông tin liên quan nhất – tránh kể lan man mọi thứ bạn nghĩ đến.

Một trong những lỗi phổ biến mà thí sinh hay mắc phải chính là trả lời vòng vo hoặc đi quá xa chủ đề, khiến cho nội dung bị loãng và khó để giám khảo nắm bắt được ý chính. Một cách hiệu quả để kiểm soát điều này là bạn nên cấu trúc câu trả lời rõ ràng theo các bước sau:

Câu hỏi mẫu: What type of weather do you enjoy most? (Bạn thích loại thời tiết nào nhất?)

Phần mở đầu	Hmm. It’s hard to say because Ilike all seasons but…(Điều này thật khó nói vì tôi thích tất cả các mùa, nhưng…)
Trả lời	I would say summer would have to be my all-time favorite (Tôi sẽ nói rằng mùa hè luôn là thời gian yêu thích của tôi)
Lý do/ ví dụ	You know, summer is just great. There are so many things to do outside, you can be near the water, yes.. if it’s too hot, it’s better to hang out at the beach. I really love the beach and watersports like surfing…(Bạn biết đấy, mùa hè thật tuyệt vời. Có rất nhiều thứ để làm ngoài trời, bạn có thể ở gần mặt nước, nếu trời quá nóng, thì tốt hơn hết là đi chơi ở bãi biển. Tôi thực sự yêu biển và các môn thể thao dưới nước như lướt sóng…)
Kết luận	So, yeah, if I had to choose one, it would be summer for sure.(Vì thế, nếu tôi buộc phải chọn, đó chắc chắn sẽ là mùa hè.)

Tất nhiên là bạn cũng cần phải trung thực, nhưng hãy cố gắng để trả lời câu hỏi. Đừng từ chối hoặc “từ bỏ” trả lời câu hỏi. Ví dụ: 

Thay vì nói	Thay vì nói
I don’t know, I can’t answer that question (tôi không biết, tôi không thể trả lời câu hỏi này).	Hmm, that’s a tricky question. Let me think about that… yeah, I guess I would say that… (Đó là một câu hỏi khó. Để tôi nghĩ một chút xem nào… chà, tôi nghĩ tôi sẽ nói..)

Những cụm từ “câu giờ” như vậy không chỉ giúp bạn có thêm thời gian suy nghĩ mà còn thể hiện được sự linh hoạt và khả năng xử lý tình huống – yếu tố mà giám khảo đánh giá rất cao trong phần Speaking.

3. Học thói quen trả lời câu hỏi “tại sao”?

Nếu bạn đã từng thi IELTS, có lẽ bạn sẽ để ý rằng giám khảo thường hay hỏi “Why?” sau những câu trả lời ngắn gọn. Điều này không phải vì họ không hiểu, mà bởi vì họ cần bạn nói nhiều hơn để đánh giá chính xác khả năng sử dụng tiếng Anh của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ đưa ra những câu trả lời cụt lủn và liên tục buộc giám khảo phải gợi mở thêm, bạn sẽ dễ bị đánh giá thấp ở tiêu chí fluency and coherence (độ trôi chảy và mạch lạc).

Theo tiêu chí chấm điểm của IELTS Speaking, để đạt band 6.0, thí sinh cần thể hiện khả năng nói các câu dài một cách sẵn sàng và tự nhiên. Ngay cả band 5.0 cũng yêu cầu bạn phải thường xuyên mở rộng câu trả lời một cách đầy đủ. Vì thế, nếu bạn chỉ nói vài từ ngắn ngủn như “Yes”, “No” hay “Blue”, bạn đang đánh mất cơ hội để ghi điểm. Quan trọng hơn, những câu trả lời quá ngắn không cho thấy bạn có khả năng sử dụng tiếng Anh để diễn đạt suy nghĩ – mục tiêu lớn nhất của bài thi này.

Tuy nhiên, bạn cũng đừng quá áp lực nếu giám khảo hỏi “why” một vài lần – đó là nhiệm vụ của họ để giúp bạn nói nhiều hơn. Vấn đề chỉ xuất hiện khi họ phải liên tục “lôi kéo” bạn nói từng chút một.

Ví dụ:

Câu trả lời chấp nhận được:

• Giám khảo: What’s your favorite color? (Màu sắc yêu thích của bạn là gì?)
• Thí sinh: Blue. I think. (Tôi nghĩ là xanh da trời)
• Giám khảo: Why? (Vì sao?)
• Thí sinh: I don’t know. I just like it. (Tôi không biết, tôi chỉ thích thôi)

Câu trả lời này quá ngắn và không mang lại nhiều thông tin cho giám khảo để đánh giá kỹ năng ngôn ngữ.

Câu trả lời tốt hơn:

• Giám khảo: What’s your favorite blue? (Màu sắc yêu thích của bạn là gì?)
• Thí sinh: Blue, I think. Yeah, blue because it reminds me of the ocean and the sky. I feel calm when I see the color blue. I also like to wear blue- it looks good on me. 

(Tôi nghĩ là màu xanh da trời. Đúng vậy, đó là màu xanh vì nó giúp tôi nhớ đến biển và bầu trời. Tôi cảm thấy khá bình yên khi nhìn thấy màu xanh da trời. Tôi cũng rất thích mặc đồ màu xanh- nó trông khá hợp với tôi.)

Đây là một câu trả lời đầy đủ hơn, có lý do rõ ràng, cảm xúc cá nhân và cả ví dụ cụ thể. Dù không phức tạp, nhưng câu trả lời này cho thấy khả năng suy nghĩ và sử dụng tiếng Anh một cách linh hoạt, tự nhiên

4. Trả lời các cụm từ chính một cách đầy chiến lược

Khi bạn đã quen với cấu trúc của phần thi IELTS Speaking và những dạng câu hỏi thường gặp, việc lập kế hoạch cho bài nói sẽ trở nên đơn giản và hiệu quả hơn. Hãy hình dung trước những điều bạn có thể chia sẻ trong từng tình huống khác nhau – điều này sẽ giúp bạn phản xạ nhanh hơn khi bước vào phòng thi thật.

Ở phần mở đầu, giám khảo thường hỏi bạn về những chủ đề quen thuộc như: gia đình, nơi ở, công việc hoặc việc học tập. Đây là cơ hội tuyệt vời để bạn thể hiện khả năng sử dụng thì hiện tại hoàn thành – một trong những điểm ngữ pháp quan trọng trong IELTS.

Ví dụ:

• Về nơi ở: I’ve lived in my apartment for two years.
  (Tôi đã sống ở căn hộ này được hai năm.)
• Về gia đình: We’ve been married for only six months.
  (Chúng tôi mới kết hôn được sáu tháng.)
• Về công việc: I’ve been an engineer for 14 years.
  (Tôi đã làm kỹ sư được 14 năm.)
• Về việc học: I’ve been studying English for five years.
  (Tôi đã học tiếng Anh được 5 năm.)

Việc sử dụng đúng ngữ pháp không chỉ giúp bạn trả lời tốt hơn, mà còn ghi điểm ở tiêu chí Grammatical Range and Accuracy (Sự đa dạng và chính xác về ngữ pháp).

Sau phần giới thiệu cá nhân, giám khảo có thể bắt đầu chuyển sang những câu hỏi khái quát hơn – và đôi khi là những câu khá bất ngờ như về hoàng hôn, vật nuôi hay thực vật. Nếu bạn bất ngờ hoặc không chắc chắn phải nói gì, hãy sử dụng những cụm từ “câu giờ” thông minh để có thêm thời gian suy nghĩ và thể hiện khả năng ứng biến.

Ví dụ:

• Hmm, that’s an interesting question…
  (Hmm, đó là một câu hỏi thú vị…)
• Hmm, I haven’t thought about it before, but I would say…
  (Hmm, tôi chưa từng nghĩ đến điều này, nhưng tôi cho là…)

Khi muốn thể hiện quan điểm cá nhân:

• In my opinion, I believe that…
• To me, … However,…
• On the other hand,…
• Having said that,…

Khi bạn không nghe rõ câu hỏi:

• Excuse me, could you say that again?
• Can you repeat the question, please?

Khi không hiểu một từ nào đó:

• What does… mean?
• I’m sorry, I’m not familiar with… What does it mean?

 Khi gặp câu hỏi lạ hoặc khó:

• That’s an interesting question… I’d say…
• I haven’t thought about that before, but…
• I can’t say for sure, but…

Những mẫu câu trên sẽ thật sự hữu ích nếu bạn biết khi nào và làm sao để dùng chúng một cách tự nhiên. Đừng học vẹt – thay vào đó, hãy luyện nói theo chủ đề, ghi nhớ tình huống sử dụng và thực hành lặp lại thường xuyên. Như vậy, bạn sẽ phản xạ nhanh hơn và tự tin hơn khi đối diện với bất kỳ câu hỏi nào từ giám khảo.

Nếu bạn muốn, mình có thể giúp bạn xây dựng bộ khung câu trả lời theo từng chủ đề thường gặp trong Speaking Part 1 – ví dụ như “work”, “hometown”, “free time”, v.v. để dễ luyện hơn

5. Biết trước những gì sẽ xảy ra

Bạn có đang chuẩn bị thi IELTS lần đầu? Hoặc thậm chí bạn đã từng thi vài lần? Dù ở mức độ nào, một thực tế đáng tiếc là rất nhiều thí sinh bước vào phòng thi mà chưa thật sự nắm rõ cấu trúc phần thi Nói hoặc cách giám khảo chấm điểm. Đây chính là một trong những sai lầm phổ biến khiến bạn bỏ lỡ cơ hội đạt điểm cao.

Việc hiểu rõ cấu trúc và tiêu chí chấm điểm không chỉ giúp bạn tự tin hơn mà còn tạo ra lợi thế lớn khi làm bài. Khi bạn biết giám khảo đang tìm kiếm điều gì, bạn sẽ dễ dàng điều chỉnh cách trả lời để đáp ứng đúng yêu cầu, từ đó tiết kiệm thời gian và thể hiện tốt hơn khả năng sử dụng ngôn ngữ.

Trước khi bước vào kỳ thi chính thức, hãy chắc chắn rằng bạn có thể trả lời được những câu hỏi cơ bản sau:

• Phần thi Speaking kéo dài trong bao lâu?
• Bài thi gồm mấy phần và mỗi phần sẽ có nội dung gì?
• Những kỹ năng ngôn ngữ nào sẽ được đánh giá?
• Ai là người trực tiếp chấm điểm phần thi của bạn – chính giám khảo hay một hệ thống khác?

Việc chuẩn bị kiến thức nền tảng về cấu trúc và tiêu chí chấm điểm sẽ giúp bạn chủ động hơn, bình tĩnh hơn và thể hiện chính xác năng lực của bản thân. Hãy nhớ rằng: chỉ khi bạn hiểu rõ mình đang đối mặt với điều gì, bạn mới thực sự sẵn sàng để chinh phục bài thi một cách hiệu quả.

6. Giám khảo sẽ không tán gẫu với bạn

Một điều quan trọng mà bạn cần hiểu rõ: giám khảo IELTS sẽ không “tán gẫu” hay trò chuyện ngoài lề với bạn trong suốt bài thi. Tất cả các câu hỏi họ đưa ra đều được rút ra từ một bộ đề thi chuẩn hóa, được thiết kế kỹ lưỡng nhằm đánh giá đúng năng lực ngôn ngữ của thí sinh. Do đó, đừng kỳ vọng vào những đoạn hội thoại thân mật hoặc rẽ sang các chủ đề ngoài lề — việc của bạn là trả lời câu hỏi một cách mạch lạc và rõ ràng.

Tuy nhiên, chính sự nghiêm ngặt này đôi khi lại khiến thí sinh gặp lúng túng, đặc biệt với những câu hỏi tưởng chừng đơn giản. Ví dụ, khi được hỏi về “home”, nhiều thí sinh — đặc biệt là những người đang sống và thi ở nước ngoài — không chắc nên nói về quê hương hay nơi đang sinh sống hiện tại.

Trong trường hợp như vậy, bạn không cần phải hỏi giám khảo để làm rõ. Việc đặt quá nhiều câu hỏi sẽ khiến bạn mất cơ hội thể hiện khả năng tiếng Anh và ảnh hưởng đến sự trôi chảy trong phần thi. Thay vì hỏi kiểu như:
“Should I talk about my home country or Boston?”
hãy chủ động lựa chọn nội dung bạn muốn chia sẻ và diễn đạt nó một cách rõ ràng.

Ví dụ:

• Well, I’d like to talk about Boston, because I’m really starting to feel like this is my second home.
  (Tôi muốn nói về Boston vì tôi bắt đầu cảm thấy đây giống như ngôi nhà thứ hai của mình.)
• Well, I’m only here in Boston for a short time, so I’ll talk about my hometown in [country].
  (Tôi chỉ ở Boston trong thời gian ngắn, vì vậy tôi sẽ nói về quê hương của mình ở [tên quốc gia].)

Điều quan trọng không nằm ở việc bạn chọn nói về nơi nào, mà là cách bạn triển khai câu trả lời một cách rõ ràng, nhất quán và đúng hướng. Bài thi Speaking không kiểm tra thông tin thực tế mà kiểm tra khả năng giao tiếp – hãy tập trung vào điều đó để thể hiện tốt nhất năng lực của bạn.